Bộ Xây dựng đang tiến hành lấy ý kiến cho Dự thảo Nghị định về xây dựng và quản lý hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản, văn bản mới dự kiến thay thế Nghị định 94/2024/NĐ-CP của Chính phủ. Dự thảo lần này được xem là bước đi quan trọng nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý, tăng tính minh bạch và hiện đại hóa công tác quản lý lĩnh vực bất động sản trong thời gian tới.
Theo nội dung dự thảo, hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu về nhà ở, thị trường bất động sản sẽ được thiết kế theo mô hình tập trung, thống nhất từ trung ương đến địa phương, đảm bảo liên thông với các cơ sở dữ liệu quốc gia khác như dân cư, đất đai, doanh nghiệp, tín dụng và thuế. Việc liên kết này hướng tới mục tiêu tăng cường công khai, minh bạch, đồng thời hỗ trợ hiệu quả cho công tác hoạch định chính sách, quản lý nhà nước và giám sát diễn biến của thị trường.
Một trong những nội dung đáng chú ý nhất của dự thảo là quy định tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước phải cung cấp thông tin chi tiết về bất động sản mình đang sở hữu. Các dữ liệu cần cung cấp bao gồm địa chỉ, số lượng, diện tích, tình trạng pháp lý, thời hạn và hình thức sở hữu. Bộ Xây dựng cho biết việc bổ sung thông tin này sẽ giúp hoàn thiện bức tranh tổng thể về thực trạng sở hữu nhà ở trên toàn quốc, làm cơ sở cho việc xây dựng chính sách phát triển và quản lý phù hợp.
Đối với hoạt động giao dịch, dự thảo đề nghị Nhà nước khuyến khích người dân và doanh nghiệp thực hiện mua bán, chuyển nhượng thông qua sàn giao dịch, trung tâm giao dịch bất động sản hoặc các nền tảng điện tử. Cách làm này nhằm đảm bảo tính minh bạch, thuận tiện và giúp cơ quan quản lý theo dõi dữ liệu giao dịch, biến động giá, giá trị tài sản trên thị trường một cách chính xác hơn.
Bên cạnh dữ liệu về quyền sở hữu và giao dịch, Bộ Xây dựng còn đề xuất hệ thống phải tích hợp thêm thông tin về dự án, giá cả, tồn kho, chứng chỉ hành nghề môi giới, vốn đầu tư nước ngoài, dư nợ tín dụng và phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong lĩnh vực bất động sản.
Dự thảo cũng quy định cụ thể việc thu thập dữ liệu về người dân thụ hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở, bao gồm các thông tin định danh, loại hình thụ hưởng (như nhà ở xã hội, nhà ở cho người có công, nhà cho hộ nghèo hoặc cận nghèo), số lượng và thời gian được hỗ trợ. Người thuộc nhóm đủ điều kiện mua nhà ở xã hội sẽ phải cung cấp thông tin cá nhân, hình thức đăng ký (mua, thuê hoặc thuê mua) và dự án đăng ký tham gia. Dữ liệu này sẽ giúp cơ quan chức năng quản lý, tránh trùng lặp hoặc lợi dụng chính sách ưu đãi.
Một điểm mới khác là Bộ Xây dựng đề xuất mỗi dự án bất động sản sẽ được cấp một mã số định danh duy nhất, không thay đổi trong suốt vòng đời của dữ liệu. Mã số này do cơ quan chuyên môn cấp tỉnh khởi tạo ngay khi dự án được chấp thuận hoặc phê duyệt, đồng thời được cập nhật, liên kết với từng sản phẩm trong dự án đó. Việc định danh này giúp nâng cao khả năng quản lý, tra cứu và kiểm soát thông tin về từng bất động sản.
Theo kế hoạch, hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về nhà ở và thị trường bất động sản sẽ được chuẩn bị từ quý IV/2025, bắt đầu bằng giai đoạn thí điểm tại 5 đô thị lớn gồm Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng và Cần Thơ. Sau thời gian thử nghiệm, hệ thống dự kiến vận hành chính thức từ quý IV/2026 trên phạm vi toàn quốc.
Theo Bộ Xây dựng, việc xây dựng hệ thống dữ liệu đồng bộ và yêu cầu cung cấp thông tin sở hữu nhà, đất không chỉ nhằm phục vụ công tác thống kê, quản lý mà còn hướng tới một thị trường bất động sản minh bạch, lành mạnh và bền vững hơn. Dữ liệu tập trung sẽ giúp phát hiện rủi ro sớm, hỗ trợ hoạch định chính sách tín dụng và đầu tư, đồng thời bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người dân.
Tuy vậy, giới chuyên gia lưu ý rằng quá trình triển khai cần bảo đảm tính bảo mật, quyền riêng tư và tính chính xác của dữ liệu, đồng thời có cơ chế hướng dẫn cụ thể để người dân dễ dàng cung cấp và cập nhật thông tin.