Việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) cho những thửa đất không có giấy tờ từ lâu là vấn đề gây nhiều tranh cãi và bức xúc. Đây không chỉ là quyền lợi chính đáng của người dân, mà còn gắn chặt với yêu cầu minh bạch hóa dữ liệu đất đai, đảm bảo quản lý hiệu quả cho Nhà nước.
Từ ngày 1/9 đến 30/11, Bộ Công an phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Bộ Tài nguyên & Môi trường triển khai chiến dịch 90 ngày rà soát, làm sạch toàn bộ dữ liệu đất đai. Động thái này được kỳ vọng sẽ tháo gỡ những nút thắt trong việc cấp sổ đỏ cho hàng triệu thửa đất, căn nhà tồn đọng suốt nhiều năm.
Tại nhiều địa phương, bên cạnh những thửa đất đã được cấp sổ đỏ, vẫn tồn tại hàng loạt trường hợp chưa được công nhận quyền sử dụng đất. Có nơi, cả một dãy phố hoặc hàng chục hộ dân trong khu vực vẫn “sống chung” với tình trạng không giấy tờ. Điều này gây khó khăn lớn cho công tác quản lý đất đai của chính quyền, đồng thời ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi, giao dịch và đời sống của người dân.
Theo thống kê, có địa phương tỷ lệ đất không giấy tờ chiếm tới 70% số hồ sơ cần cấp sổ đỏ lần đầu. Trong khi đó, nguồn gốc loại đất này khá đa dạng: do chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế bằng giấy tay; đất khai hoang, lấn chiếm; hoặc đất do tổ chức, cá nhân giao trái thẩm quyền.
Luật Đất đai hiện hành đã có quy định rõ: đất sử dụng ổn định trước ngày 1/7/2014, không có tranh chấp, và được UBND xã xác nhận thì có thể được cấp sổ đỏ. Đây là căn cứ pháp lý quan trọng để người dân “hợp thức hóa” quyền lợi sau nhiều năm chờ đợi.
Sau khi vận hành chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp, thủ tục cấp sổ đỏ cho đất không giấy tờ đã được lược bỏ nhiều khâu rườm rà. Cụ thể, Hội đồng đăng ký đất đai, vốn gồm đại diện Tổ dân phố, Mặt trận, Người cao tuổi đã được bãi bỏ. Thay vào đó, cán bộ cấp xã sẽ dựa trên nhiều nguồn dữ liệu khác nhau để xác định tình trạng sử dụng đất.
Đáng chú ý, các loại giấy tờ dân sinh như hóa đơn tiền điện, tiền nước, biên lai nộp thuế, hay giấy nộp phạt xây dựng hiện nay cũng được chấp nhận làm căn cứ để chứng minh thời điểm sử dụng đất. Đây là giải pháp thực tiễn, vừa giúp người dân có thêm bằng chứng hợp lệ, vừa hạn chế tình trạng lợi dụng chính sách để hợp thức hóa vi phạm, tránh thất thoát đất công.
Ngoài ra, mức phí, lệ phí mà người dân phải nộp khi làm sổ đỏ sẽ phụ thuộc vào nguồn gốc và thời điểm sử dụng đất, một cơ chế nhằm đảm bảo công bằng giữa các trường hợp.
Chiến dịch rà soát dữ liệu đất đai kéo dài từ 1/9 đến 30/11 không chỉ mang tính kỹ thuật mà còn là bước đi quyết liệt nhằm xử lý tồn đọng kéo dài nhiều năm. Với sự phối hợp liên ngành, dữ liệu đất đai toàn quốc sẽ được làm sạch, minh bạch, tạo cơ sở vững chắc cho việc cấp sổ đỏ, đặc biệt là cho các trường hợp đất không giấy tờ.
Người dân kỳ vọng Chiến dịch này sẽ giải quyết dứt điểm, giúp họ chính thức có trong tay tấm sổ đỏ sau hàng chục năm chờ đợi.