Theo Quyết định số 444/QĐ-TTg ngày 27/2/2025 của Thủ tướng Chính phủ, trong năm 2025, cả nước đặt mục tiêu hoàn thành 100.275 căn hộ nhà ở xã hội nhằm đáp ứng nhu cầu chỗ ở cho người thu nhập thấp và công nhân khu công nghiệp.
Các ngành chức năng đang vào cuộc quyết liệt nhằm nâng cao số lượng các căn nhà ở xã hội trên địa bàn các địa phương. Trước đó, theo báo cáo từ Bộ Xây dựng, trong năm 2024, cả nước đã hoàn thành 108 dự án với tổng cộng 47.532 căn nhà ở xã hội.
Sang năm 2025, dựa trên số liệu các địa phương đăng ký, cả nước đặt mục tiêu hoàn thành 135 dự án với 100.275 căn hộ nhà ở xã hội, tăng 2,1 lần. Cụ thể, số lượng các căn nhà ở xã hội mà các địa phương phải hoàn thành trong năm 2025 như sau: Hà Nội 4.670 căn, TP.HCM 2.874 căn, Hải Phòng 10.158 căn, Đà Nẵng 1.500 căn, Cần Thơ 1.139 căn. Bắc Giang 5.243 căn, Hà Nam 3.361 căn, Bắc Ninh 10.686 căn, Thanh Hóa 5.249 căn, Khánh Hòa 2.496 căn, Bà Rịa - Vũng Tàu 1.919 căn, Đồng Nai 2.608 căn, Bình Dương 8.247 căn, Long An 2.000 căn.
Tính đến nay, cả nước đã hoàn thành khoảng 66.755 căn hộ, đạt khoảng 15,6% mục tiêu của Đề án đến năm 2025.
Để đảm bảo hoàn thành các chỉ tiêu này, Bộ Xây dựng đã thành lập các đoàn kiểm tra, đôn đốc các địa phương và chủ đầu tư tập trung nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ thi công và hoàn thiện các dự án nhà ở xã hội đã được cấp phép và khởi công.
Đây là một phần trong Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021–2030" đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, nhằm cải thiện điều kiện sống cho người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
Kết quả trên là nhờ vào việc ban hành Luật Nhà ở năm 2023 và các văn bản hướng dẫn thi hành có nhiều chính sách mới đi vào cuộc sống.
Luật Nhà ở năm 2023 tăng cường phân cấp, phân quyền, cải cách thủ tục hành chính gắn với kiểm soát, giám sát việc thực hiện, đảm bảo quản lý thống nhất từ Trung ương đến địa phương; thiết lập công cụ kiểm soát của cơ quan và người có thẩm quyền trong quản lý và phát triển nhà ở; sử dụng hiệu quả các công cụ kinh tế để thúc đẩy phát triển nhà ở, trong đó có nhà ở xã hội.
Luật Nhà ở năm 2023 đã có các quy định mới về chính sách nhà ở xã hội, phát triển nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân, tăng cường vai trò của chính quyền địa phương, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam trong việc chăm lo nhà ở cho người dân, công nhân lao động.
Việc phát triển các dự án nhà ở xã hội còn nhiều khó khăn, thách thức
Mặc dù đã có nhiều nỗ lực, việc phát triển nhà ở xã hội vẫn gặp phải một số khó khăn đáng kể.
Thứ nhất, quy trình phê duyệt dự án nhà ở xã hội hiện nay vẫn còn rườm rà, gây chậm trễ trong việc triển khai. Chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội để được miễn tiền sử dụng đất vẫn phải xác định tiền sử dụng đất rồi mới thực hiện thủ tục miễn, làm phát sinh thủ tục hành chính kéo dài từ 1-2 năm. Ngoài ra, quy định về lựa chọn chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội còn chồng chéo, chưa thống nhất với quy định của pháp luật về đầu tư, đấu thầu, đất đai, dẫn đến việc lựa chọn chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội còn phức tạp, mất nhiều thời gian thực hiện thủ tục và làm chậm tiến độ triển khai dự án. Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) đã đề xuất các địa phương cần rút ngắn quy trình phê duyệt, tránh tình trạng đùn đẩy hồ sơ giữa các cơ quan quản lý.
Thứ hai là hạn chế về nguồn vốn và chính sách ưu đãi. Mặc dù đã có gói tín dụng ưu đãi dành cho chủ đầu tư thực hiện dự án và người dân vay mua nhà ở xã hội, tuy nhiên tính đến thời điểm hiện tại, kết quả giải ngân gói tín dụng 145 nghìn tỷ đồng đạt chưa tới 2%. Định mức lợi nhuận 10% theo quy định hiện hành được cho là kém hấp dẫn đối với các doanh nghiệp. Các vướng mắc pháp lý và chi phí đầu tư cao cũng khiến doanh nghiệp không mặn mà tham gia vào các dự án nhà ở xã hội.
Thứ ba là việc thiếu quỹ đất sạch. Nhiều địa phương chưa chủ động bố trí ngân sách để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, dẫn đến thiếu quỹ đất sạch cho việc phát triển nhà ở xã hội. Điều này ảnh hưởng đến tiến độ triển khai các dự án.