Trong khi nhu cầu nhà ở xã hội đang cấp thiết hơn bao giờ hết, mức giá của loại hình nhà ở này lại có xu hướng ngày càng đắt đỏ, gây khó khăn cho việc sở hữu nhà ở đối với người thu nhập thấp và trung bình.
Nhà ở xã hội Rice City Long Châu (Long Biên, Hà Nội) có giá bán cao nhất hiện nay
Thực trạng giá NƠXH "leo thang"
Những năm gần đây, nhiều dự án nhà ở xã hội tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM đã ghi nhận mức giá không còn "xã hội" như kỳ vọng. Thay vì mức giá phổ biến dưới 15 triệu đồng/m² của vài năm trước, nhiều dự án NƠXH hiện đang được chào bán với giá đắt đỏ, đặc biệt là ở những vị trí đắc địa.
Đơn cử là thông tin công bố giá bán căn hộ trung bình (tạm tính) khoảng 26 - 27 triệu đồng/m2 của dự án nhà ở xã hội Thượng Thanh (Rice City Long Châu) đã khiến nhiều người sửng sốt. Bởi đây là mức giá bán nhà ở xã hội đắt đỏ nhất Hà Nội từ trước đến nay. Như vậy, với căn hộ diện tích 70m2 của dự án NƠXH Rice City Long Châu, giá bán sẽ lên tới gần 1,9 tỷ đồng.
Trước đó, dự án nhà ở xã hội N01 Hạ Đình (huyện Thanh Trì) được công bố với mức giá tạm tính là 25 triệu đồng/m2. Tiếp theo đó, dự án NHS Trung Văn (Nam Từ Liêm, Hà Nội) có giá mở bán là 19,5 triệu đồng/m2 và đến nay, giá dự án này đã được đẩy lên 63-68 triệu đồng/m2, gấp hơn 3 lần so với giá gốc.
Không chỉ có dự án mới, mà giá nhà ở xã hội cũ cũng ngang ngửa nhà ở thương mại. Theo khảo sát của Bất động sản ODT, tại dự án Đồng Mô (Hoàng Mai, Hà Nội), giá nhà xã hội hiện nay dao động 56–60 triệu đồng/m², tương đương căn 70 m² khoảng 4,25 tỷ đồng. Dự án Ecohome 3 (Bắc Từ Liêm) được mở bán từ 2019 với giá khoảng 15,6-16,5 triệu đồng/m2 nhưng đến nay, giá thứ cấp lên đến 54–61 triệu/m², tức tăng gần 4 lần so với thời điểm mở bán.
Nguyên nhân khiến giá nhà ở tăng cao
Ông Chử Văn Hải - Trưởng phòng Phát triển và Quản lý nhà ở xã hội, Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản - Bộ Xây dựng giải thích nguyên nhân khiến giá nhà ở xã hội tăng cao. Trong đó, một phần là do chi phí nhân công, vật liệu xây dựng đều đã tăng lên. Ngoài ra, nhà ở xã hội là phân khúc được Nhà nước ban hành các chính sách hỗ trợ nhằm giảm giá thành, tuy nhiên hiện nay, loại hình nhà ở này vẫn phải tuân thủ mọi tiêu chí về chất lượng, tiêu chuẩn như chung cư thương mại.
Ông Nguyễn Văn Đính - Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) lại cho rằng, nguyên nhân khiến giá nhà ở xã hội đã qua sử dụng tăng cao là do sự mất cân đối cung cầu kéo dài. Cụ thể, theo thống kê, 60% nguồn cung mới bán trong năm 2024 thuộc phân khúc cao cấp và hạng sang và chỉ có 7% nguồn cung là nhà ở phân khúc bình dân.
Ngoài ra, theo ông Nguyễn Anh Quê - Ủy viên Ban chấp hành Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, ngoài nguyên nhân do chi phí vật liệu xây dựng và nhân công tăng, các dự án nhà ở xã hội có giá “leo thang” là do việc thay đổi quy định tại nghị định 100/2024 so với Nghị định 100/2015 trong cách tính lợi nhuận nhà ở xã hội và tính tiền thuế đất đối với 20% diện tích đất thương mại trong dự án nhà ở xã hội.
Theo đó, ông Quê kiến nghị, để giảm giá nhà ở xã hội hiện nay, nên gộp lợi nhuận phần nhà ở xã hội và lợi nhuận có được từ 20% phần đất thương mại trong dự án như trước kia và nâng lên mức lợi nhuận cho doanh nghiệp xây nhà ở xã hội lên 13%. Chính phủ cũng nên xem xét bỏ 5% thuế Giá trị gia tăng với nhà ở xã hội.
Nếu kiến nghị này được chấp thuận thì Dự án nhà ở xã hội 214 Nguyễn Xiển sẽ có giá dưới 20 triệu đồng/m2 và dự án Rice City Long Châu sẽ có giá dưới 21 triệu đồng/m2.
Ngoài ra, ông Quê cũng kiến nghị, nên nâng mức thu nhập hộ gia đình tại các thành phố trực thuộc Trung ương trong quy định điều kiện về thu nhập của người dân để được mua nhà ở xã hội từ dưới 50 triệu đồng/tháng và hộ độc thân là dưới 25 triệu đồng/tháng. Vì các thành phố này có chi phí đắt đỏ, chi phí thuê nhà cao.